Rosja straciła rzadkie okazy?
Chodzi o dwie bardzo ważne i rzadkie w lotnictwie rosyjskim maszyny. Pierwsza z nich miała zostać zestrzelona i spaść do Morza Azowskiego na wysokości Berdiańska. Był to samolot wczesnego ostrzegania i dozoru powietrznego A-50U. Drugim samolotem, który został trafiony, jednak zdołał uszkodzony powrócić do bazy lotniczej Anapa był samolot rozpoznania radioelektronicznego i dowodzenia Ił-22M.
Obie maszyny są ważne z perspektywy prowadzenia wojny z powietrza przeciwko Ukrainie. Samolot A-50U to powietrzny radar, który jest w stanie z dużych odległości monitorować przestrzeń powietrzną nad Ukrainą. Ił-22M natomiast to samolot zwiadu radioelektronicznego. Zbiera sygnały łączności, pracy radarów a także pełni rolę retranslatora własnej łączności do przyjaznych samolotów, okrętów i sił lądowych.
Obie maszyny pełnią nieocenioną rolę w kierowaniu rosyjskich sił powietrznych i przeciwdziałaniu ukraińskim atakom na cele na terytorium Rosji. Są to przy okazji bardzo rzadkie modele maszyn w rosyjskich siłach powietrznych. Za obsługe maszyn A-50 odpowiada 610. Centrum Operacji Bojowych w bazie Iwanowo-Północ. Rosjanie wykorzystują obecnie prawdopodobnie 20 samolotów wczesnego ostrzegania z czego 6 z nich jest w wariancie zmodernizowanym, pozostałe w wersji podstawowej. Jedna maszyna został uszkodona w wyniku ataku dronów w ataku na białoruskim lotnisku Maczuliszcze.
Ił-20(22) wyprodukowano łącznie około 20 egzemplarzy. Jedna maszyna została zestrzelona w 2018 roku przez syryjską obronę przeciwlotnicza podczas odpierania izraelskiego nalotu na Damaszek. W czasie wojny rosyjsko ukraińskiej w kwietniu 2022 roku ukraińska obrona przeciwlotnicza miała dwukrotnie porazić tego typu samolot, jednak zdołał on wylądować w Rostowie. Zdarzenie to rok później potwierdziły rosyjskie media. Podczas „Puczu Wagnera” 24 czerwca 2023 roku siły obrony przeciwlotniczej wierne Prigożynowi zestrzeliły jeden Ił-22. Wszystkie 10 osób na pokładzie zginęły.
Doniesienia ukraińskich źródeł potwierdzają w rozmowie z RBK-Ukraina źródła w ukraińskim ministerstwie obrony.
Póki co nie ma oficjalnego potwierdzenia zestrzelenia maszyny, jednak coraz więcej rosyjskich kont telegramowych potwierdza fakt utraty maszyny A-50U wraz z jej załogą. Ił-22M miał zdołać wylądować. Z przechwyconych nagrać komunikacji załogi samolotu z naziemną kontrolą lotów lotniska w Anapie (która odbywała się na otwartych kanałach) wynika, że proszono o asystę straży pożarnej oraz załóg karetek pogotowia.
Na ilustracji poniżej przedstawienie trasy lotu niezidentyfikowanego samolotu widziana z kosmosu za pomocą satelity Landsat-8. Satelita ta dostrzega ruch lotniczy poprzez monitoring m.in. smug kondensacyjnych samolotów.
Ukraińskie Siły Powietrzne potwierdziły zestrzelenie obu maszyn. Walerij Załużny, naczelny dowódca sił ukraińskich dodał na swoim koncie telegramowych wizualizacje tras lotów obu samolotów przed zestrzeleniem.
AKTUALIZACJA: 15 stycznia 2024 roku godz. 9:10 – informacje pochodzące z rosyjskich kanałów TG.
AKTUALIZACJA 2: 15 stycznia 2024 roku godz. 10:00 – trasa samolotu widziana z kosmosu
AKTUALIZACJA 3: 15 stycznia 2024 roku godz. 11:10 – potwierdzenie zestrzelenia przez siły zbrojne Ukrainy