Przedłużenie zamrożenia cen energii
28 listopada posłowie opozycji wnieśli projekt ustawy o zamrożeniu cen energii do połowy 2024 roku. Jak można przeczytać w udostępnionym dokumencie: “(…) przedmiotowy projekt przewiduje utrzymanie na okres od 1 stycznia 2024 roku do 30 czerwca 2024 roku cen stosowanych w 2023 roku tj. na podstawie taryf przedsiębiorstw zatwierdzonych przez Prezesa URE albo średnich cen zatwierdzonych taryf sprzedawców z urzędu w specyficznych przypadku braku zatwierdzenia taryf na rok 2022 roku”.
“Niekorzystne czynniki wpływające na wzrost cen energii elektrycznej i ciepła oraz noścników energii, w tym paliwa gazowego, na rynku krajowym i zagranicznym wynikające przede wszystkim z agresji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku, utrzymujące się w okresie 2023 roku negatywnie oddziałują na wysokość cen energii elektrycznej, ciepła i gazu dla odbiorców. Doraźne rozwiązania niwelujące skutki wzrostu cen (…) wymagają adekwatnego przedłużenia w zakresie i na warunkach przewidzianych w niniejszej ustawie. Celem ustawy jest zminimalizowanie podwyżek wpływu cen energii i gazu dla najbardziej wrażliwych odbiorców” – zaznaczono w uzasadnieniu. Do ich grona zaliczono gospodarstwa domowe, szeroko rozumiane podmioty użyteczności publicznej (w tym szpitale, szkoły, przedszkola czy ośrodki pomocy społecznej) oraz jednostki samorządu terytorialnego.
Zamrożenie cen prądu
W przedstawionej ustawie założono utrzymanie obecnych limitów zużycia dla odbiorców uprawnionych od 1 stycznia 2024 roku do 30 czerwca 2024 roku. Jak zaznaczono, szacunkowo maksymalna cena energii elektrycznej w wysokości 412 złotych za MWh będzie obowiązywała gospodarstwa domowe w zależności od poziomu zużycia energii elektrycznej, co pozwoli skierować ochronę do najbardziej potrzebujących.
Jest to obliczone jako 6/12 dotychczas przyjętych limitów, a więc maksymalnie 1,5 MWh lub 2 MWh (dla prowadzących, w dniu wejścia w życie ustawy, gospodarstwo rolne lub dział specjalny produkcji rolnej oraz w przypadku odbiorcy uprawnionego posiadającego, w dniu wejścia w życie ustawy, Kartę Dużej Rodziny), 1,8 MWh (w przypadku odbiorcy uprawnionego posiadającego orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności lub zamieszkującego wspólnie z osobą posiadającą orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności), a także dedykowanej ceny dla rodzinnych ogrodów działkowych.
Projekt wprowadza również ograniczenie cen energii elektrycznej w ramach wskazanych wyżej limitów dla odbiorców, którzy zawarli umowy z gwarancją stałej ceny przekraczającą limity cen energii elektrycznej dla pozostałych odbiorców uprawnionych. Stanowiło to wyraźną dyskryminację tej grupy odbiorców wobec pozostałych i powodowało liczne przypadki wykorzystywania takiej sytuacji przez przedsiębiorstwa energetyczne do zwiększania opłat takim odbiorcom.
Jeśli chodzi o odbiorców w gospodarstwie domowym przekraczającym w zadanym okresie zużycie 1,5 MWh oraz jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów użyteczności publicznej (niezależnie od zużycia) przewiduje się utrzymanie na dotychczasowym poziomie ceny maksymalnej 693 złotych za MWh.
Jak zaznaczono, głównym celem utrzymania ceny maksymalnej jest wsparcie w szczególności odbiorców wykorzystujących energię elektryczną do ogrzewania (m.in. z użyciem pomp ciepła). Dzięki temu ustawa będzie wspierać osoby inwestujące w odnawialne źródła energii. Projekt przewiduje również utrzymanie systemu i mechanizmu rekompensat dla przedsiębiorstw energetycznych w wymienionym okresie, przy czym w przypadku braku zatwierdzenia taryf na 2024 przez Prezesa URE, do chwili ich zatwierdzenia rekompensaty będą wypłacane w wysokości 60 procent cen stosowanych w 2023 roku.
Jak zaznaczono w raporcie Instytutu Jagiellońskiego “Lądowa energetyka wiatrowa a ceny hurtowe energii elektrycznej na rynku spot w Polsce”, moc lądowej energetyki wiatrowej (LEW) do poziomu 3,5 GW podwyższałaby średnie roczne ceny energii elektrycznej, natomiast po przekroczeniu 10,5 GW, zostają one obniżone. Gdyby moc LEW w 2021 roku wyniosła 3,5 GW, symulowana średnia roczna cena energii elektrycznej na rynku spot byłaby wyższa o ok. 71 złotych za MWh, natomiast gdyby wyniosła 14 GW, ceny energii elektrycznej byłyby niższe o ok 57 złotych za MWh.
Po okresie wzrostu w latach 2007-2016 (średnio 47 procent rocznie), od roku 2017 rozwój LEW w Polsce zatrzymał się. Główną przyczyną jest tzw. zasada 10h, która w praktyce zakazuje budowy LEW na ok. 99 procent powierzchni Polski. Jak zaznaczono w raporcie, produkcja energii elektrycznej z lądowej energetyki wiatrowej jest tańsza niż z węgla kamiennego, brunatnego i gazu ziemnego. Dane empiryczne z lat 2020-2022 potwierdzają, że wyższy udział produkcji z LEW co do zasady przekłada się na spadki cen energii elektrycznej na rynku spot.
Zamrożenie cen gazu
Ustawa wprowadza maksymalną cenę dla paliw gazowych oraz stawki opłat za świadczenie usług dystrybucji paliw gazowych stosowane w rozliczeniach z niektórymi odbiorcami paliw gazowych. Zaznaczono, że zakres podmiotów objętych ochroną nie uległ zmianie, podobnie jak maksymalna cena za gaz.
Podmioty objęte ochroną będą uiszczać opłatę za usługi dystrybucyjne na poziomie wynikającym z taryfy zatwierdzonej przez Prezesa URE dla operatora systemu dystrybucyjnego na 2022 rok. Z tego obowiązku wyłączeni będą sprzedawcy, którzy ustalili w ramach zawartych ze swoimi odbiorcami umów albo zatwierdzonych taryf na 2024 rok ceny korzystniejsze niż cena maksymalna.
W przedstawionym projekcie utrzymano również wsparcie dla odbiorców paliw gazowych w gospodarstwach domowych o najniższych dochodach, którzy jako główne źródło ogrzewania wykorzystują kocioł na paliwa gazowe. Proponowana ustawa przewiduje także utrzymanie mechanizmu zamrożenia cen gazu dla piekarni i cukierni, dysponujących limitem de minimis, na poziomie cen maksymalnych określonych na 2023 rok.
Zamrożenie cen ciepła
W proponowanej ustawie przewidziano również utrzymanie przewidzianych obecnie mechanizmów ograniczenia wysokości cen za ciepło i jego dostawę do odbiorców zarówno w systemach ciepłowniczych taryfowanych, jak i zwolnionych z obowiązku przedkładania taryf dla ciepła do zatwierdzania Prezesowi URE. Zakres podmiotów objętych ochroną także nie uległ zmianie.
Projekt przewiduje mechanizm wypłaty i rozliczenia świadczenia wyrównawczego dla przedsiębiorstw energetycznych z tytułu stosowania maksymalnej ceny dostawy w okresie od 1 stycznia 2024 roku do 30 czerwca 2024 roku. Przepisy ustawy zakładają również zmianę zasad w zakresie rozliczenia końcowego mechanizmów wsparcia (rekompensat i wyrównań) dla przedsiębiorstw ciepłowniczych.
Koszt: 16,5 mld złotych
W proponowanej ustawie przewidziano również zwiększone wsparcie dla osób najuboższych, którego celem jest eliminacja ubóstwa i wykluczenia energetycznego. Z tego względu projektowana ustawa kwoty dodatku osłonowego przypadająca na wymieniony okres została zwaloryzowana o urzędowo potwierdzony wskaźnik inflacji w 2022 roku, wynoszący 14,4 procent.
Jak zaznaczono, środki przeznaczone na finansowanie wsparcia odbiorców uprawnionych wynikającego ze wskazanych wyżej przepisów będą pochodziły z Funduszu COVID-19, który będzie zasilany z gazowej składki na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny za 2022 rok oraz innymi środkami w sposób przewidziany stosownymi przepisami.
Przewidywane wsparcie oszacowano na 16,5 mld złotych.
Źródło: orka.sejm.gov.pl, Instytut Jagielloński, bankier.pl
UL. MARSZAŁKOWSKA 84/92 LOK. 115
00-514 WARSZAWA 