Ile kosztowały Warszawę sierpniowe upały?

Jaki koszt upałów dla Warszawy?

Analizie poddaliśmy wartość wytworzonej pracy w Warszawie – stolica odpowiada za ok. 20 procent. PKB Polski. Fale upałów są bardziej uciążliwe w miastach, ze względu na rodzaj zabudowy, zagęszczenie ludności i inne czynniki społeczno-gospodarcze. Zwiększają zapotrzebowanie na energię i generują koszt związany z klimatyzowaniem budynków. Rodzą też negatywne skutki zdrowotne przez zwiększoną śmiertelność, szczególnie wśród osób starszych. Powodują też straty w rolnictwie poprzez większe ryzyko suszy i pożarów. Artykuł odnosi się jedynie do efektywności pracy, gdzie wpływ gospodarczy jest jednoznacznie negatywny.

Amerykańska Agencja NASA szacuje, że produktywność jest największa w temperaturze pokojowej (22,4 st. C). Zaczyna spadać od momentu przekroczenia 24 st. C. Skala spadków rośnie gwałtowniej wraz z wyższymi temperaturami. Przy standardowych temperaturach maksymalnych w ciągu dnia w sierpniu rzędu 26-27 st. C sięga 8%. Natomiast przy przekroczeniu 32 st. C spadek sięga już 29%. Dokładne oszacowania modelu NASA przedstawia tabela 1.

Wnioski raportowane przez NASA znajdują potwierdzenie w badaniach prowadzonych w Australii, czy w Europie. W badaniach (tabela 2) analizie poddawana jest jedynie średnia produktywność – wyniki są naturalnie zróżnicowane sektorowo, jednak dostępne raporty nie przedstawiają szczegółowych rozkładów między branżami. Niemniej wskazują, że praca kognitywna jest podobnie narażona na zagrożenia związane z upałem, jak praca fizyczna.

Model NASA sugeruje, że w ubiegłym tygodniu produktywność pracowników spadła o 22 procent względem optymalnych warunków. Największe ograniczenia występowały popołudniu – np. o 15:00 średni spadek produktywności to prawie 33 procent.

Spadek produktywności prowadzi do sporych strat gospodarczych. Dla zobrazowania wykorzystajmy przykład liczby zatrudnionych w Warszawie – w stolicy pracuje 1,1 mln osób. W sierpniu duży odsetek kadry przebywa na urlopach – dokładnych wielkości nie znajdziemy w statystykach – raport pracuj.pl wskazuje, że w terminie lipiec-sierpień urlopy planuje 76 procent Polaków. Na potrzeby prostej symulacji zachowawczo przyjmijmy, że było to od 35 do 55 proc kadry. GUS wskazuje, że produkt wytwarzany przez jedną osobę w godzinę pracy w 2020 r. wynosił w Warszawie średnio około 125 złotych – ok 1 tys. złotych na dzień roboczy. Przy takich wielkościach straty produktywności mogą sięgać od ok. 66 do nawet 95 mln zł dziennie. Zważywszy na specyfikę ubiegłego tygodnia z dniem świątecznym we wtorek i częstszymi urlopami w poniedziałek, łączna modelowa strata sięgać mogła ok. 200 – 330 mln złotych.  

Straty z krótkookresowych okresów wysokich temperatur można nadrabiać w zimniejszych dniach. Jednak w przyszłości okresy upałów będą się intensyfikować – fale upału będą występować częściej. Przykładowo w Warszawie w przypadku wzrostu średniej temperatury powietrza o około 2,5 st. C względem epoki przedprzemysłowej, średnia roczna liczba dni z upałem zwiększy się z 12 w bieżącej dekadzie, do 16 pod koniec wieku. Zmiany te następują systematycznie – w drugiej dekadzie XXI wieku było o 50 proc. więcej fal upałów w polskich dużych miastach niż w pierwszej dekadzie. Należy zaznaczyć, że powyższa statystyka dotyczy tylko kosztów związanych z produktywnością – nie bierze pod uwagę zwiększonych kosztów związanych ze zużyciem energii, które powiększają PKB.