Koalicja Obywatelska: do 2030 roku 68 procent energii z OZE, redukcja emisji o 75 procent

0% kredytu, OZE podstawą systemu

Program przedstawiony podczas konferencji składa się z kilku filarów, dotyczących cen energii, bezpieczeństwa, rozwoju energetyki, energii jądrowej oraz zaangażowania konsumentów. W propozycjach znajduje się m.in. odejście od ścisłej regulacji cen energii i przywrócenie konkurencji w obszarze obrotu w postaci obliga giełdowego. Dodatkowo jedną z głównych propozycji stanowi program kredyt 0 procent, obejmujący działania przeznaczane przez konsumentów na termomodernizację budynków, montowanie pomp ciepła, magazyny energii czy fotowoltaikę. Jak zaznaczono, przy wdrożeniu odpowiedniej termomodernizacji oszczędności energii wynoszą 40-50 procent.

Do 2030 roku planowane jest również ustanowienie odnawialnych źródeł energii (OZE) podstawą systemu energetycznego Polski i zwiększenie ich udziału do 68 procent w produkcji energii elektrycznej. Program zakłada także redukcję emisji o 75 procent, trzykrotne zwiększenie energii pochodzącej z wiatru i pięciokrotne ze słońca – wszystko to w porównaniu ze stanem na 2022 rok. Udział OZE w produkcji ciepła ma z kolei wzrosnąć do 40 procent (w porównaniu z obecnymi 16 procent). 

Przedstawiona strategia transformacji zakłada również zniesienie ustawy odległościowej (zwanej również ustawą 10H) dotyczącej budowy lądowych farm wiatrowych w Polsce. Ważnym elementem planu pozostawało wydzielenie spółek dystrybucyjnych z dużych koncernów energetycznych oraz zwiększenie inwestycji w sieci dystrybucyjne. 

Restrukturyzacja górnictwa i rozwój atomu

Jak zaznaczono podczas konferencji, do 2030 roku ma być wycofane nawet 20 procent mocy (ok. 11 GW) z polskiego systemu energetycznego, co będzie spowodowane wycofywaniem części elektrowni węglowych (również z powodu zakończenia ich żywotności). Zgodnie z przedstawionymi założeniami lukę w mocy mają zastąpić OZE, stabilizowane – tam, gdzie to konieczne – elektrowniami gazowymi, a także elektrownie jądrowe. Podkreślono, że celem jest uniezależnienie się od paliw kopalnych a autorzy strategii nie chcą wpaść w “gazową pułapkę” importowanego surowca. 

Polski węgiel dalej ma funkcjonować w energetyce, jednak docelowo ma on zostać wyeliminowany z pozycji głównego źródła energii elektrycznej i gospodarstw domowych. Z tego też względu strategia zakłada wygaszanie węgla w momencie naturalnego wyczerpywania się zasobów kopalni, jednak przed tym zdarzeniem ma być wprowadzony rynkowy model restrukturyzacji polskiego górnictwa. W założeniu ma to doprowadzić do efektywniejszego wydobycia polskiego surowca, przy jednoczesnym ograniczeniu importu węgla i eliminacji jego spalania z miejsc, gdzie jest to najmniej efektywne ekonomicznie i środowiskowo.

W planach jest również wspieranie zarówno wielkoskalowego, jak i małego atomu. Jak zaznaczał Andrzej Domański z Instytutu Obywatelskiego, SMR-y (ang. Small Modular Reactors) miałyby być wprowadzone do Polityki Energetycznej Polski 2040 (PEP2040), starano by się także o ich uwzględnienie w regulacjach unijnych zielonej transformacji. Dodatkowo chcianoby przyspieszenia budowy elektrowni atomowej poprzez audyt Programu Polskich Elektrowni Jądrowych (PPEJ) i konsultacje w ramach UE dotyczące pomocy finansowania obiektów jądrowych nad Wisłą. Wobec tak dużego, planowanego udziału OZE zaznaczono, że ze względu na zwiększające się zapotrzebowanie na energię wynikające z szerokiej elektryfikacji, w bilansie energetycznym nadal pozostanie miejsce na atom.

Samorządy i świadomi konsumenci

Kolejnym ważnym elementem przedstawionej strategii jest zaangażowanie w transformację energetyczną samorządów, regionów oraz konsumentów indywidualnych. Zwrócono uwagę na możliwości rozwoju poprzez tworzenie zielonych stref OZE oraz program odkupu energii od prosumenta, jednak z zapewnioną minimalną ceną odkupu, tak, aby była ona opłacalna dla konsumenta. Podkreślano również rolę niezależnych Operatorów Systemu Dystrybucyjnego Elektroenergetycznego (OSDn), wobec których wprowadzono by ułatwienia administracyjne w funkcjonowaniu.