Chińskie składaki mają uratować rosyjską motoryzację

“Rosyjskie” samochody

Ponownie wprowadzenie na rosyjski rynek samochodowy klasyka z czasów radzieckich, Moskwicza, w listopadzie 2022 roku zostało uczczone i przedstawione jako dowód na odporność rosyjskiego przemysłu motoryzacyjnego na zachodnie sankcje. Auto zostało zaprezentowane w moskiewskiej fabryce, którą rząd przejął od francuskiego producenta Renault w 2022 roku, za wysokość zaledwie jednego rubla (0,01 dolara). Jak powiedział cytowany przez Reuters Siergiej Sobianin, mer Moskwy: “To historyczne wydarzenie. Wiele osób myślało, że to koniec rosyjskiego przemysłu samochodowego”.

Niemniej jednak odrodzenie moskwicza jest również oznaką rosnącego wpływu Chin na ważny sektor rosyjskiej gospodarki. Auta produkowane w Moskiewskiej Fabryce Samochodów Moskwicz nie przypominają już dawnych radzieckich modeli, a w eleganckich SUV-ach widoczne są części silnika oraz chińskiej tapicerki firmy JAC Motors. Jak podaje Reuters, według dwóch źródeł proszących o nieujawnianie tożsamości, model Moskwicz 3 to chiński JAC Sehol X4, zmontowany w Moskwie przy użyciu części zakupionych w Chinach.

Według oświadczenia wydanego przez firmę Moskwicz w czerwcu 2023 roku, modele 3 i 3e są produkowane przy użyciu montażu wielkoseryjnego. Oznacza to, że auta są budowane w zakładzie produkcyjnym za granicą, zanim zostaną wyeksportowane a ich konstrukcja sfinalizowana jest w Rosji. Moskwicz potwierdził współpracę z “zagranicznym partnerem”, jednak nie potwierdził powiązań z JAC.

Jak powiedziała rosyjska firma w wypowiedzi dla Reuters: „Udział rosyjskich podmiotów w procesie produkcji stopniowo wzrasta” Dodała również, że ma nadzieję na rozpoczęcie drugiej fazy produkcji jeszcze w tym roku lub na początku 2024 roku. Miałaby ona obejmować spawanie i malowanie w moskiewskim zakładzie, z udziałem szerszej puli lokalnych dostawców i rosyjskich komponentów.

Jak podaje Reuters, chińskie przedsiębiorstwo JAC, z siedzibą we wschodniej prowincji Anhui, nie odpowiedziało na prośby o komentarz.

Z danych podawanych przez branżę motoryzacyjną wynika, że chińscy producenci samochodów przejmują udział w rynku w Rosji, wykorzystując wycofanie się zachodnich graczy, którzy dominowali na rynku przed inwazją na Ukrainę. Według danych analitycznej firmy Autostat, importowane chińskie auta stanowią obecnie 49 procent rosyjskiego rynku, co stanowi ogromny wzrost w porównaniu z przedwojennym udziałem, który plasował się na poziomie 7 procent. W czerwcu ich ilość sięgnęła 40 tys sztuk.

Jest to lukratywny biznes. Według chińskich statystyk celnych, eksport chińskich producentów samochodów osobowych do Rosji między styczniem a majem 2023 roku wzrósł ponad pięciokrotnie w porównaniu z 2022 rokiem, wynosząc 3,6 mld dolarów. W samym kwietniu tego roku wartość eksportu wyniosła 1 mld dolarów. Ponadto chińskie firmy zwiększają również sprzedaż w Rosji, montując pojazdy w fabrykach opuszczonych przez takie firmy jak Renault i Nissan.

Według informacji uzyskanych przez Reuters (pochodzących z dwóch firm i czterech źródeł) sześć fabryk w Rosji, które wcześniej należały do europejskich, japońskich i amerykańskich producentów samochodów lub montowały ich pojazdy, produkuje teraz chińskie modele lub ma takie plany. Jak wynika z obliczeń agencji, łącznie sześć fabryk posiada roczną zdolność wyprodukowania około 600 tys. samochodów. Rosyjskie Ministerstwo Przemysłu i Handlu nie odpowiedziało na prośbę o komentarz.

Zdaniem Władimira Bespalowa, niezależnego eksperta ds. sektora motoryzacyjnego, rosnąca obecność chińskich producentów samochodów jest korzystna dla Rosji, ponieważ umożliwia wznowienie produkcji w nieczynnych fabrykach i utrzymanie zatrudnienia pracowników. Według prezydenta Władimira Putina w 2020 roku branża zatrudniała około 300 tys. osób. Jak mówi Bespalow:

“Niektóre technologie zostaną przetransferowane, niektóre zostaną rozwinięte na lokalnym rynku, jednak nie będą one należeć do najbardziej zaawansowanych technologii. Biorąc jednak pod uwagę brak alternatyw, jest to już całkiem sporo.”

Importowane, chińskie zestawy montażowe

Po chaotycznej dekadzie po upadku Związku Radzieckiego w 1991 roku, Rosja zachęcała zachodnich producentów aut do budowy fabryk. Oferowano dotacje dla przedsiębiorstw, które wykonywały takie czynności jak tłoczenie, spawanie i malowanie na lokalnym rynku, zachęcano ich także do produkcji komponentów w Rosji.

Jak podaje Reuters, do 2021 roku krajowa produkcja wynosiła około 1,4 mln samochodów osobowych – około połowy zainstalowanych mocy produkcyjnych. W ubiegłym roku liczba ta spadła do zaledwie 450 tys., co jest najgorszym wynikiem w branży od upadku Związku Radzieckiego. Głównym powodem degradacji sektora było wycofanie się zachodnich firm po agresji Rosji na Ukrainę. Zdaniem Kremla, samochody produkowane w kraju stanowią obecnie mniej niż 40 procent rosyjskiego rynku samochodowego, w porównaniu z 70-75 procent przed wojną.

Szef sieci dealerskiej Avtodom, Andriej Olkhowski, nie ma wątpliwości, że ekspansja chińskich producentów samochodów na rynku rosyjskim będzie kontynuowana, ponieważ obecnie nie istnieje alternatywa dla rosyjskiego przemysłu motoryzacyjnego.

Avtodom, który kupił spółki zależne Mercedes-Benz w Rosji, prowadzi rozmowy z kilkoma chińskimi producentami motoryzacyjnymi na temat montażu chińskiego samochodu premium w starej moskiewskiej fabryce niemieckiego producenta. 

Jak zaznacza Reuters, to radykalna zmiana dla chińskich producentów aut nad Wołgą. Produkcja chińskich pojazdów rozpoczęła się w Rosji dopiero w 2019 roku wraz z pojawieniem się chińskiej firmy motoryzacyjnej Great Wall Motor. Sprzedaż samochodów Haval, produkowanych w fabryce w Tula, stanowi obecnie prawie 10 procent rosyjskiego rynku. Chińska firma Great Wall odmówiła komentarza dla artykułu Reutersa.

Zgodnie z miesięcznymi danymi sprzedaży za czerwiec, opublikowanymi przez Autostat, sześć z 10 największych marek pod względem udziału w rynku w Rosji należy do chińskich producentów aut, takich jak Haval, Chery czy Geely.

Mniej lokalnego, rosyjskiego udziału

Jak podali informatorzy Reutersa, w ramach partnerstwa z chińskimi firmami, mniejsza część produkcji odbywających się w byłych zachodnich fabrykach jest obecnie prowadzona w Rosji. Rosyjski producent samochodów Sollers poinformował w listopadzie, że rozpoczął produkcję samochodów dostawczych Atlant i Argo w swojej fabryce w Tatarstanie, około 440 kilometrów na wschód od Moskwy. Wcześniej fabryka produkowała samochody dostawcze Ford Transit. 

Sollers nie wspomniał nic o swoim partnerze, jednak według informatora Reutersa chińskie przedsiębiorstwo JAC dostarcza zestawy montażowe do pojazdów użytkowych. Według kolejnego informatora, Atlant i Argo to tak naprawdę przemianowane wersje chińskich modeli Sunray N25 i N35 firmy JAC. Firma Sollers odmówiła komentarza. 

Czołowy rosyjski producent samochodów Avtovaz, który w lutym kupił fabrykę Nissana w Sankt Petersburgu, rozpoczął tam produkcję swojego modelu Lada X-Cross 5 we współpracy z “czołowym wschodnim partnerem”.

Informator bliski firmie potwierdził agencji Reuters, że do produkcji samochodów Łada wykorzystywany jest kompaktowy pojazd użytkowy Bestune T77 chińskiej grupy FAW. FAW nie odpowiedział na pytania Reutersa, a Avtovaz odmówił komentarza. Avtovaz publicznie ogłosił plan rozpoczęcia produkcji w 2024 roku, wykorzystując części od dostawców z Petersburga i regionu Leningradu.

Kwestia juana

Jak podkreśla Reuters, podczas wycofywania się zachodnich firm z Rosji w 2022 roku, Moskwa zaaranżowała przejęcie zagranicznych aktywów przez podmioty kontrolowane przez państwo. Miało to zapewnić kontynuację produkcji w kluczowym sektorze.

Niemniej jednak Kreml w dużej mierze przemilczał znaczącą rolę Chin w odbudowie sektora motoryzacyjnego po 59 procentowym spadku sprzedaży w zeszłym roku. Zamiast tego, ogłoszono odrodzenie rosyjskich marek aut. Jak powiedział w czerwcu minister przemysłu i handlu Denis Manturow dla agencji informacyjnej RIA: “Pierwszym krokiem oprócz Łady jest Moskwicz. Mam nadzieję, że Wołga podąży za nimi już w przyszłym roku.”

Rosyjski bank centralny jest jednym z niewielu organów państwowych, które uznają rosnące wpływy Chin. Jak donosi Reuters, w raporcie z połowy lipca zauważono, że kilka fabryk w środkowej i północno-zachodniej Rosji, które w zeszłym roku stały bezczynnie, produkuje obecnie „samochody oparte na chińskich modelach … pod własnymi markami. (…) Jeśli w przeszłości dominowały samochody z Japonii i Europy, to obecnie ponad 70procent importu pochodzi z Chin”. Ponieważ produkcja krajowa w Rosji jest coraz bardziej uzależniona od importu zestawów montażowych z ChRL, zyski są uzależnione od kursu wymiany juana. 

Źródło: reuters.com