Jak informuje i co zaleca PAA w przypadku incydentów jądrowych?

Jakie procedury?

Zapytaliśmy PAA o to jakie są procedury informowania ludności na wypadek pojawienia się zagrożenia radiacyjnego. Pytanie to pojawiło się w kontekście coraz głośniejszych ostrzeżeń płynących ze strony ukraińskich władz, o możliwym wysadzeniu przez Rosjan reaktorów Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej (ZEJ).

PAA zaznaczyło, że wszystkie reaktory ZEJ są wyłączone z użytku i wygaszone. – Powoduje to zarówno znaczne obniżenie prawdopodobieństwa awarii w wyniku działań militarnych, jak i znaczące zmniejszenie potencjalnych skutków takiej awarii. Ewentualne skutki ograniczą się przede wszystkim do stworzenia zagrożenia o charakterze lokalnym wokół samej elektrowni – tłumaczy Agnieszka Modrzejewska, rzeczniczka PAA.

Jeżeli chodzi o alarmowanie, PAA apeluję o stosowanie się do wszelkich poleceń wydawanych w komunikatach. – Niezależnie od charakteru zagrożenia należy zawsze kierować się zaleceniami przekazywanymi przez władze. Sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze są przekazywane ludności cywilnej, aby mogła w odpowiedni sposób zareagować na zbliżające się zagrożenie. – mówi nam PAA. Na poniższej grafice przedstawiony jest sposób ogłaszania i informowaniu o zagrożeniach radiacyjnych w Polsce.

-W sytuacji wystąpienia zdarzenia radiacyjnego, informacje o tym, jak postępować będą podawane przez PAA każdą, dostępną drogą komunikacji, czyli poprzez komunikaty na stronie internetowej Agencji, na oficjalnym profilu PAA w mediach społecznościowych, w wypowiedziach do mediów. To, jak często będą podawane komunikaty, uzależnione jest od rozwoju sytuacji. – informuje Państwowa Agencja Atomistyki.

– Ważne informacje będą przekazywały również służby kierujące akcją usuwania zdarzenia radiacyjnego (wojewoda, minister do spraw wewnętrznych i administracji). Należy uważnie śledzić oficjalne kanały komunikacje w sytuacji wystąpienia zdarzenia radiacyjnego.- dodaje PAA.

Co zrobić w sytuacji zagrożenia?

W przypadku pozyskania informacji o zagrożeniu związanym z promieniowaniem jonizującym konieczne jest podjęcie działać ograniczających do minimum narażenia na to promieniowanie. Ważne jest, aby wysłuchać wskazówek, jak zareagować dla zapewnienia bezpieczeństwa sobie, swojej rodzinie i zwierzętom.

Znajdź schronienie – podczas zagrożenia radiacyjnego osoby z terenu objętego tym zagrożeniem mogą zostać poproszone o wejście do budynku i schowanie się przez pewien czas. Ściany budynków stanowią wystarczającą osłonę przed szkodliwym działaniem promieniowania jonizującego. Im więcej ścian oddziela nas od otoczenia, tym lepsza ochrona. Dobrym miejscem do schronienia są piwnice lub pokoje bez okien w środku domu. Materiały promieniotwórcze z czasem zmniejszają swoją aktywność. Odpowiednie władze poinformują o możliwości bezpiecznego opuszczenia schronienia.

Zostań w środku – należy pozostać w środku pomieszczenia dopóki policja, straż pożarna lub urzędnicy państwowi nie poinformują o możliwości jego opuszczenia. Będąc w środku, każdy może podjąć proste kroki, aby usunąć wszelkie materiały promieniotwórcze, które mogą znajdować się na ciele. Należy zdjąć zewnętrzną warstwę odzieży (np. kurtki i spodnie), delikatnie umyć skórę wodą i założyć czyste ubranie. Warto pić tylko nieotwarte napoje i jeść tylko żywność paczkowaną. Należy pamiętać, aby umyć opakowania przed ich otwarciem, na wypadek gdyby materiał promieniotwórczy osiadł na powierzchni opakowań z jedzeniem i napojami.

Bądź na bieżąco – gdy przebywamy w pomieszczeniu, ważne jest, abyśmy byli na bieżąco z aktualnymi instrukcjami od odpowiednich służb i władz. Należy śledzić na bieżąco wiarygodne źródła informacji (m.in. telewizję, radio i media społecznościowe), które przedstawiają społeczeństwu najnowsze informacje i instrukcje dotyczące bezpieczeństwa.

PAA przypomina również o przygotowaniu i zmagazynowaniu odpowiedniej ilości wody oraz żywności. – Przyjmuje się, że zabezpieczenie 14 litrów wody na każdego mieszkańca domu pozwoli na przetrwanie tygodnia bez bieżącego źródła wody. Awaryjne zapasy żywności powinny być przechowywane w chłodnym, suchym i ciemnym miejscu. Należy unikać gromadzenia produktów wymagających chłodzenia. Zapasy żywności powinny być oparte o produkty z długą datą ważności takie jak batony, konserwy, dania gotowe czy suche pieczywo. – głosi komunikat.

Sytuacja radiologiczna Polski badana jest na bieżąco. Wyniki pomiarów można odnaleźć tutaj

W skali Europy można korzystać z danych pomiarowych systemu EURDEP, którego wyniki znajdują się tutaj

Jak szybko PAA wykryje skażenie?

Zapytaliśmy również Agencję jak szybko jest w stanie wykryć zagrożenie radiacyjne. – Zbieranie, przyjmowanie, weryfikacja i analiza powyższych danych i informacji prowadzona jest ciągle, 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, poprzez działający w PAA Krajowy Punkt Kontaktowy (KPK). W przypadku możliwości wystąpienia zdarzenia radiacyjnego o zasięgu krajowym, dyżurny KPK niezwłocznie przekazuje wszystkie niezbędne informacje do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, za pośrednictwem Rządowego Centrum Bezpieczeństwa – informuje PAA.

Same próbki badawcze pochodzą z różnych źródeł, w tym:

• wyniki pomiarów ze stacji wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych i placówek prowadzących pomiary skażeń promieniotwórczych,
• wyniki pomiarów z europejskiego monitoringu radiacyjnego prowadzonego przez Komisję Europejską (w ramach systemu EURDEP),
• informacje na temat zdarzeń radiacyjnych pozyskanych od innych państw i organizacji międzynarodowych (m.in. Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej, ukraiński dozór jądrowy)
• informacje na temat zdarzeń radiacyjnych pozyskanych od innych służb i instytucji krajowych,
• prognozy rozwoju sytuacji radiacyjnej wykonane przy pomocy systemów wspomagania decyzji.

Dziękuję PAA za pomoc w przygotowaniu materiału.