Co ChatGPT mówi o polskiej gospodarce?

Narzędzia oparte o sztuczną inteligencję (SI), takie jak chatboty, asystenci głosowi oraz kalkulatory z wbudowaną SI – takie jak Wolfram Alpha – są już z nami od kilku lat. Jednak ostatni rok przyniósł pojawienie się nowych narzędzi opartych na sztucznej inteligencji, które są darmowe lub dostępne poprzez relatywnie tanią subskrypcję. Dzięki temu tworzenie obrazów i kilkusekundowych materiałów wideo na podstawie słów przekazywanych SI stało się możliwe i dostępne właściwie dla każdego. Możliwe stało się również generowanie znacznie bardziej zaawansowanych i szerokich tematycznie odpowiedzi przez wspomniane wcześniej chatboty. 

ChatGPT, o którym mowa w tym artykule, został opracowany przez OpenAI i udostępniony publicznie 30 listopada 2022 roku. Na podstawie wpisanych zapytań w oknie wiadomości, ChatGPT zwraca odpowiedź w oparciu o kontekst wypowiedzi i zasoby internetowe.  Ze względu na swoją jakość oraz szersze pole zastosowań niż dotychczasowe chatboty, produkt OpenAI zdobył ponad milion użytkowników w ciągu pierwszych 5 dni od premiery. 

Krytycy tego rozwiązania wskazują na to, że chatbot posiada tendencję do udzielania fałszywych odpowiedzi oraz tzw. lania wody, czyli udzielania odpowiedzi tylko częściowo związanych lub w ogóle niezwiązanych z zadawanym pytaniem. Ze względu na te cechy postanowiliśmy sami przetestować wspomniane narzędzie.  

Co ChatGPT „myśli” o polskiej gospodarce? 

​​​Testowany przez nas chatbot w momencie zadawania pytań to wersja 3.5, a jeszcze dokładniej wersja z ostatnią aktualizacją datowaną na 23 marca 2023 roku. Zadane przez nas pytania miały charakter otwarty, co pozwalało temu narzędziu przeszukiwać swoje zasoby i na podstawie zdefiniowanego przez twórców algorytmu dobierać do nich odpowiedzi. Te z kolei były generowane kilka razy, żeby zmniejszyć ryzyko podania przez bota informacji o niskiej jakości. Przejdźmy zatem do konkretu.  

Pytanie 1: Jak oceniasz bieżącą sytuację polskiej gospodarki? 

Odpowiedź: Jako sztuczna inteligencja, nie jestem w stanie zobaczyć bieżącej sytuacji polskiej gospodarki, ale mogę przedstawić kilka faktów i danych, które mogą pomóc zrozumieć ogólny stan rzeczy. 

Według najnowszych danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF) z kwietnia 2022 r., polska gospodarka powinna się zwiększyć o 4,5% w 2022 r. i o 4,1% w 2023 r. W 2020 r. Polska gospodarka skurczyła się o 2,7% z powodu pandemii COVID-19, ale w 2021 r. odnotowano odbicie gospodarcze i wzrost gospodarczy wyniósł 5,5%. Bezrobocie w Polsce jest niskie, a stopa bezrobocia w grudniu 2021 r. wynosiła 5,7%.

Jednym z największych wyzwań dla polskiej gospodarki jest inflacja, która wyniosła w marcu 2022 r. 7,2% – najwyższy poziom od ponad 30 lat. To jest wynik różnych czynników, takich jak rosnące ceny energii, materiałów budowlanych, a także globalne problemy z dostawami.

Podsumowując, polska gospodarka wydaje się mieć stabilny wzrost, ale nadal istnieją wyzwania, takie jak inflacja i niepewność związana z pandemią COVID-19 i sytuacją globalną.

Powyższe podsumowanie, wyprodukowane przez ChatGPT, wskazuje na kilka poważnych mankamentów programu. Model został wytrenowany na historycznych danych i najprawdopodobniej nie posiada informacji wykraczających poza 2021 rok. Na to może wskazywać także skupienie uwagi na pandemii COVID-19, której negatywny wpływ na gospodarki krajów przestał być odczuwalny dla większości społeczeństwa. Ponadto, w marcu 2022 roku inflacja wyniosła 11%, a wartość podana przez ChatGPT mogła być prognozą lub wstępną inflacją jednego z końcowych miesięcy 2021 roku. Także informacja o „najwyższej od ponad 30 lat” inflacji jest kompletnie nieprawdziwa.  

Czas na kolejne pytania do chatbota. 

Czy Polska dogoni Niemcy? 

To pytanie nurtuje polskich polityków, ekonomistów, jak również całe polskie społeczeństwo. Taki tytuł ma również ​​​​książka, napisana przez prof. Witolda Orłowskiego w 2015 roku. W tej publikacji porównano wiele aspektów gospodarki polskiej i niemieckiej oraz czynników mogących wpływać na przyspieszenie i spowolnienie tego procesu. Ze względu na skalę tej zmiany, zrozumiałym jest, że pełna lub częściowa konwergencja gospodarcza Polski do Niemiec zajmie jeszcze kilka dekad. 

Zacznijmy jednak o pytanie o sytuację w najbliższych latach.  

Pytanie 2: Jakie są perspektywy polskiej gospodarki na najbliższe lata? 

Odpowiedź: Jako sztuczna inteligencja nie posiadam zdolności przewidywania przyszłości, jednakże na podstawie aktualnych informacji ekonomicznych, można stwierdzić, że polska gospodarka ma szanse na dalszy rozwój w najbliższych latach. Oczywiście, wiele zależy od różnych czynników, takich jak polityka gospodarcza rządu, sytuacja globalna i krajowe warunki makroekonomiczne. 

W 2021 roku polska gospodarka odrabiała straty związane z pandemią, a prognozy na 2022 rok są optymistyczne, ze wzrostem PKB o około 5%. Polska jest też w strefie euro i korzysta z unijnych funduszy, co może wspierać rozwój różnych sektorów gospodarki, takich jak infrastruktura, przemysł czy turystyka.

Jednakże, istnieją również wyzwania, takie jak inflacja i problem z niedoborem siły roboczej, które mogą wpłynąć na rozwój gospodarczy kraju w najbliższych latach. Wszystko zależy od wielu czynników i trudno jednoznacznie określić perspektywy polskiej gospodarki na najbliższe lata.

W przypadku tej odpowiedzi możemy czuć się zawiedzeni, co wynika z kilku problemów „wypowiedzi” naszego chatbota. Po pierwsze, ograniczenie do 2021 roku daje o sobie znać. Po drugie, odpowiedź ChatGPT na nasze pytanie jest bardzo ogólnikowa. W tak krótkiej wypowiedzi nie da się w choćby pobieżny sposób opisać perspektyw na najbliższą przyszłość dla gospodarki. Nawet gdyby sam model uległ dużemu usprawnieniu, to bez udostępnienia możliwości ustalenia jak długa może być odpowiedź narzędzia, trafna odpowiedź na to pytanie może być niemożliwa. Po trzecie, Polska nie jest członkiem strefy euro – po raz kolejny zostaliśmy okłamani przez chatbota. Na plus należy natomiast przyznać, że w zakresie szans i wyzwań ChatGPT poruszył bardzo istotne tematy, które być może dałoby się rozwinąć poprzez zadanie bardziej konkretnych pytań. 

Wróćmy do pytania zadanego w śródtytule. Dogonienie najbardziej rozwiniętych gospodarek świata jest jednym z największych, jeśli nie największym, wyzwaniem stojącym obecnie przed Polską. W związku z tym poprosiliśmy o perspektywę zbliżenia się do jednej z nich, która graniczy z nami na zachodzie. 

Pytanie 3: Czy Polska dogoni gospodarczo Niemcy?  

Odpowiedź: Prognozowanie przyszłości gospodarczej państw jest bardzo trudne, ponieważ wiele czynników może wpłynąć na wyniki ekonomiczne. Jednakże, niemożliwe jest stwierdzenie, że Polska dogoni gospodarczo Niemcy w niedalekiej przyszłości. 

Niemcy to jedna z największych i najbardziej rozwiniętych gospodarek na świecie, z silnym sektorem eksportowym, innowacyjnym przemysłem i dobrze rozwiniętą infrastrukturą. Polska natomiast, mimo dynamicznego wzrostu gospodarczego w ostatnich latach, wciąż ma do pokonania wiele wyzwań, takich jak niskie inwestycje w badania i rozwój, niskie wynagrodzenia i duża liczba osób pracujących w sektorze niskiej wartości dodanej.

Jednakże, to nie oznacza, że Polska nie może osiągnąć znaczącego wzrostu gospodarczego w przyszłości. Polska ma duży potencjał, ze względu na swoje ​​bogactwa naturalne, młodą i wykształconą siłę roboczą oraz niskie koszty produkcji w porównaniu z zachodnimi krajami. Jednak, aby dogonić Niemcy, Polska musi skupić się na inwestycjach w rozwój technologiczny, kształcenie kadry pracowniczej, poprawie infrastruktury oraz podnoszeniu jakości swoich produktów i usług.

Podsumowując, nie można jednoznacznie stwierdzić, czy Polska dogoni gospodarczo Niemcy w przyszłości. Jednak, Polska ma potencjał, aby osiągnąć znaczący wzrost gospodarczy i poprawić swoją pozycję w Europie i na świecie, ale wymaga to skupienia się na inwestycjach w rozwój technologiczny i poprawę infrastruktury.

Odpowiedź chatbota na to pytanie jest ciekawa i w tym wypadku możemy mówić o poprawnym skonstruowaniu odpowiedzi. ChatGPT trafnie ocenia, że gospodarka polska nie będzie w stanie się równać z niemiecką w najbliższych kilku latach. Ponadto, większość przewag gospodarki niemieckiej została trafnie wypunktowana i podobnie ma się kwestia szans i wyzwań, poruszona w trzecim akapicie. Także diagnozy udzielone przez narzędzie są trafione i przystające do ocen, głoszonych przez ekonomistów. W tej odpowiedzi są jednak trzy niuanse, które są niewystarczająco dobrze uwzględnione. Po pierwsze, polskie społeczeństwo należy do grona najszybciej starzejących się. Po drugie, wynagrodzenia w Polsce rosną w stosunku do bogatszych krajów, tym samym polskie firmy stopniowo tracą ten aspekt konkurencyjności. Po trzecie, zasoby gazu łupkowego w Polsce nie są na chwilę obecną tak łatwe do wydobycia i technologicznie opłacalne, jak ma to miejsce w innych częściach świata. 

Spośród wszystkich pytań to właśnie odpowiedź na pytanie numer 3 może być uznana za najbardziej satysfakcjonującą. ChatGPT dobrze zinterpretował kontekst pytania, znalazł informacje na temat przewag gospodarczych Niemiec nad Polską, wskazał na słabe strony polskiej gospodarki, szanse dla niej oraz postawił diagnozę możliwą do zastosowania przez elity polityczne i gospodarcze. W wypowiedzi chatbota brakuje jednak odniesienia do czynników zmieniających się w czasie.  

ChatGPT jest z całą pewnością ciekawym narzędziem, jednak powyższe odpowiedzi na ważne pytania o charakterze gospodarczym pokazują ograniczenia tego programu. Chatbot dysponuje na tyle aktualnymi informacjami, na ile operator modelu może go na tych danych wytrenować. Chatbot potrafi wprowadzać w błąd i posługiwać się zbyt dużymi ogólnikami. Jednak w przypadku niektórych pytań, ChatGPT wykazuje się stopniem kompetencji, który można uznać za wystarczający. Na chwilę obecną ekonomiści mogą spać spokojnie – modele sztucznej inteligencji muszą się jeszcze wiele nauczyć, zanim będą mogły z nimi konkurować o pracę.